پیشرفت های چشمگیر در سلول های کشنده طبیعی (NK) بیش از 50 سال
از زمان اولین گزارشهای لنفوسیتهایی که کشتن «غیر اختصاصی» سلولهای تومور را در سال 1973 نشان میدهند، درک و اهمیت سلولهای کشنده طبیعی (NK) بسیار تکامل یافته است. در سال 1975، رولف کیسلینگ و همکارانش در مؤسسه کارولینسکا، اصطلاح سلولهای قاتل طبیعی را ابداع کردند و توانایی منحصر به فرد آنها را در حمله خود به خود به سلولهای تومور بدون حساسیت قبلی برجسته کردند.
طی پنجاه سال آینده، آزمایشگاههای متعددی در سراسر جهان به طور گسترده سلولهای NK را در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار دادهاند تا نقش آنها را در دفاع میزبان در برابر تومورها و پاتوژنهای میکروبی و همچنین عملکردهای تنظیمی آنها در سیستم ایمنی مشخص کنند.
سلول های NK: لنفوسیت های ذاتی پیشگام
سلول های NK، اولین اعضای مشخص شده از خانواده لنفوسیت های ذاتی، از طریق فعالیت مستقیم سیتوتوکسیک و ترشح سیتوکین ها و کموکاین ها در برابر تومورها و پاتوژن ها دفاع می کنند. در ابتدا به دلیل عدم وجود نشانگرهای شناسایی به عنوان "سلول های پوچ" نامیده می شد، پیشرفت در توالی یابی RNA تک سلولی، فلوسیتومتری و طیف سنجی جرمی امکان طبقه بندی دقیق زیرگروه های سلول NK را فراهم کرده است.
دهه اول (1973-1982): کشف سمیت سلولی غیر اختصاصی
اواخر دهه 1960 و اوایل دهه 1970 شاهد توسعه سنجشهای ساده آزمایشگاهی برای اندازهگیری سمیت سلولی با واسطه سلولی بودیم. در سال 1974، هربرمن و همکارانش نشان دادند که لنفوسیت های خون محیطی افراد سالم می توانند سلول های لنفوم انسانی مختلف را از بین ببرند. کیسلینگ، کلاین و ویگزل، لیز خود به خود سلولهای تومور را توسط لنفوسیتهای موشهای غیر حامل تومور توضیح دادند و نام این فعالیت را «کشتن طبیعی» گذاشتند.
دهه دوم (1983-1992): خصوصیات فنوتیپی و دفاع ویروسی
در طول دهه 1980، تمرکز روی خصوصیات فنوتیپی سلولهای NK تغییر کرد که منجر به شناسایی زیرجمعیتهایی با عملکردهای متمایز شد. تا سال 1983، دانشمندان زیرمجموعه های عملکردی متفاوتی از سلول های NK انسانی را شناسایی کردند. مطالعات بیشتر نقش حیاتی سلولهای NK را در دفاع در برابر ویروسهای هرپس مشخص کرد، که نمونهای از آن توسط یک بیمار مبتلا به عفونتهای شدید ویروس هرپس به دلیل کمبود ژنتیکی سلولهای NK است.
دهه سوم (1993-2002): درک گیرنده ها و لیگاندها
پیشرفت قابل توجه در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 منجر به شناسایی و شبیه سازی گیرنده های سلول NK و لیگاندهای آنها شد. اکتشافاتی مانند گیرنده NKG2D و لیگاندهای ناشی از استرس آن، پایه ای را برای درک مکانیسم های تشخیص "خود تغییر یافته" سلول های NK ایجاد کردند.
دهه چهارم (2003-2012): حافظه و مجوز سلولی NK
برخلاف دیدگاههای سنتی، مطالعات در دهه 2000 نشان داد که سلولهای NK میتوانند پاسخهایی شبیه حافظه از خود نشان دهند. محققان نشان دادند که سلولهای NK میتوانند پاسخهای اختصاصی آنتیژن را واسطه کنند و نوعی «حافظه» شبیه به سلولهای ایمنی سازگار ایجاد کنند. علاوه بر این، مفهوم "مجوز" سلول NK پدیدار شد و توضیح داد که چگونه برهمکنش با مولکول های خود MHC می تواند پاسخگویی سلول های NK را افزایش دهد.
دهه پنجم (2013-اکنون): کاربردهای بالینی و تنوع
در دهه گذشته، پیشرفت های تکنولوژیکی تحقیقات سلول های NK را هدایت کرده است. سیتومتری جرمی و توالی یابی RNA تک سلولی تنوع فنوتیپی گسترده ای را در بین سلول های NK نشان داد. از نظر بالینی، سلولهای NK در درمان بدخیمیهای هماتولوژیک امیدوارکننده بودهاند، همانطور که با کاربرد موفقیتآمیز سلولهای CD19 CAR-NK در بیماران لنفوم در سال 2020 نشان داده شد.
چشم انداز آینده: پرسش های بی پاسخ و افق های جدید
با ادامه تحقیقات، چندین سوال جذاب باقی می ماند. سلول های NK چگونه حافظه اختصاصی آنتی ژن را به دست می آورند؟ آیا می توان از سلول های NK برای کنترل بیماری های خودایمنی استفاده کرد؟ چگونه میتوانیم بر چالشهای ایجاد شده توسط ریزمحیط تومور غلبه کنیم تا سلولهای NK را به طور موثر فعال کنیم؟ پنجاه سال آینده نوید اکتشافات هیجان انگیز و غیرمنتظره در زیست شناسی سلولی NK را می دهد و راهبردهای درمانی جدیدی را برای سرطان و بیماری های عفونی ارائه می دهد.